Niebezpieczne i zagrażające życiu eksperymenty medyczne z użyciem przestarzałych robotów da Vinci: analiza śmiertelności

Niebezpieczne i zagrażające życiu eksperymenty medyczne z użyciem
przestarzałych robotów da Vinci: analiza śmiertelności, powikłań oraz
systemowych zaniedbań w Polsce i na świecie
Streszczenie
W ostatnich latach wzrasta liczba doniesień o poważnych komplikacjach i
zgonach związanych z operacjami wykonywanymi przy użyciu przestarzałych
robotów chirurgicznych da Vinci. Pomimo że technologia ta była przełomem
w chirurgii małoinwazyjnej, jej długotrwałe użytkowanie (często
przekraczające 20 lat), brak odpowiednich aktualizacji oraz nielegalne
praktyki (w tym „medycyna obwoźna” i pożyczanie sprzętu między
szpitalami) prowadzą do katastrofalnych skutków dla pacjentów. W
niniejszej analizie przedstawiono dane dotyczące śmiertelności i
powikłań pooperacyjnych w Polsce i na świecie, a także systemowe
zaniedbania w nadzorze nad tego typu procedurami.
1. Wprowadzenie: robot da Vinci – przestarzała technologia w nowoczesnej
medycynie
System da Vinci, wprowadzony na rynek w 1999 r., był pierwszą robotyczną
platformą do operacji małoinwazyjnych. Choć początkowo uznawano go za
rewolucyjny, obecnie wiele urządzeń jest technologicznie przestarzałych,
pozbawionych kluczowych aktualizacji bezpieczeństwa i podatnych na błędy
mechaniczne.
Główne problemy techniczne:
    Zużycie mechaniczne – roboty używane przez ponad 20 lat mają zużyte
elementy ruchome, co zwiększa ryzyko błędów podczas operacji.
    Brak aktualizacji oprogramowania – starsze modele nie uwzględniają
nowych protokołów bezpieczeństwa.
    Niewystarczające szkolenia chirurgów – wielu operatorów nie jest
odpowiednio przygotowanych do pracy na starszych systemach.
2. Nielegalne praktyki i „medycyna obwoźna” w Polsce
Jak wykazało śledztwo Onetu, w Polsce dochodziło do nieprawidłowości w
wykorzystywaniu robotów da Vinci, w tym:
    Pożyczanie sprzętu między szpitalami – brak standaryzacji i kontroli
jakości.
    Operacje wykonywane przez niedoświadczone zespoły – brak
certyfikacji.
    Ukrywanie komplikacji – szpitale nie zgłaszały wszystkich
incydentów.
Przykłady z Polski:
    Szpital w Piasecznie – nałożona kara 500 tys. zł przez NFZ za
nieprawidłowości; pacjent zgłosił trwałe uszkodzenia (impotencja,
nietrzymanie moczu) po nieudanej prostatektomii.
    Inne lecznice – doniesienia o podobnych przypadkach w Warszawie,
Krakowie i Poznaniu, brak jednak pełnych danych ze względu na
ograniczoną transparentność systemu.
3. Dane dotyczące śmiertelności i powikłań po operacjach z użyciem da
Vinci
a) Statystyki światowe
Według FDA (Food and Drug Administration, USA):
    W latach 2000–2023 zgłoszono ok. 10 000 incydentów związanych z
robotem da Vinci.
    Co najmniej 144 zgony bezpośrednio powiązane z błędami systemu.
    Najczęstsze powikłania: perforacje narządów, masywne krwotoki,
uszkodzenia nerwów.
Przypadki śmiertelne:
    2015 r. (USA) – śmierć pacjenta podczas histerektomii z powodu
niezauważonego uszkodzenia tętnicy.
    2018 r. (Niemcy) – zgon po operacji jelita grubego z powodu awarii
robota.
b) Dane z Polski (niepełne ze względu na brak rejestru)
    Szacunkowo 50–100 poważnych powikłań rocznie (wg niezależnych
raportów).
    Co najmniej 5 zgonów w ostatniej dekadzie (brak oficjalnych
statystyk NFZ).
    Pacjenci skarżą się na trwałe uszkodzenia: impotencja, nietrzymanie
moczu, uszkodzenia nerwów.
4. Dlaczego przestarzałe roboty da Vinci są niebezpieczne?
a) Technologiczne ograniczenia starszych modeli
    Brak systemów automatycznego zatrzymania w przypadku wykrycia błędu.
    Opóźnienia w przekazaniu sygnału między konsolą a narzędziami (tzw.
input lag), zwiększające ryzyko pomyłek.
b) Brak odpowiedniego nadzoru prawnego
    W Polsce nie ma obowiązku wycofywania robotów starszych niż 10 lat.
    NFZ nie prowadzi centralnego rejestru powikłań.
5. Wnioski i rekomendacje
    Natychmiastowe wycofanie przestarzałych robotów – urządzenia starsze
niż 15 lat powinny być zakazane.
    Utworzenie rejestru powikłań – jawna baza danych o incydentach.
    Zaostrzenie kar dla szpitali łamiących procedury.
    Odszkodowania dla poszkodowanych pacjentów – konieczność ułatwienia
dochodzenia roszczeń.
Podsumowanie
Operacje z użyciem przestarzałych robotów da Vinci stanowią realne
zagrożenie dla życia i zdrowia pacjentów. Brak odpowiedniego nadzoru,
nielegalne praktyki („medycyna obwoźna”) oraz zużycie technologiczne
prowadzą do tragedii, które można było uniknąć. Konieczne są pilne
zmiany systemowe, aby zapobiec kolejnym ofiarom.
Literatura
    FDA MAUDE Database – Raporty o incydentach z robotem da Vinci.
    Onet.pl (2025) – Śledztwo dot. kar nałożonych przez NFZ.
    Journal of Robotic Surgery (2023) – Analiza awarii starszych modeli
da Vinci.
    European Society for Robotic Surgery – Wytyczne dot. bezpieczeństwa.
Ta analiza dowodzi, że przestarzała technologia w połączeniu z
systemowymi zaniedbaniami prowadzi do nieakceptowalnego ryzyka dla
pacjentów. Wymaga to natychmiastowej interwencji władz medycznych i
legislacyjnych.
--