Strategia leczenia SIBO: podejście integracyjne – diagnostyka, dieta, ziołolecznictwo i badania podstawowe Wprowadzenie

Strategia leczenia SIBO: podejście integracyjne – diagnostyka, dieta,
ziołolecznictwo i badania podstawowe
Wprowadzenie
Zespół rozrostu bakteryjnego w jelicie cienkim (SIBO – Small Intestinal
Bacterial Overgrowth) to schorzenie, w którym dochodzi do nadmiernego
namnożenia bakterii w jelicie cienkim, często takich, które naturalnie
występują w jelicie grubym. Może prowadzić do wzdęć, biegunek, zaparć,
zaburzeń wchłaniania i ogólnego pogorszenia stanu zdrowia. Zintegrowana
strategia diagnostyczno-terapeutyczna obejmuje ocenę alergii
pokarmowych, odpowiednią dietoterapię, zastosowanie ziół o działaniu
przeciwdrobnoustrojowym i wykorzystanie dostępnych badań POZ (Podstawowa
Opieka Zdrowotna).
1. Diagnostyka alergii i nietolerancji pokarmowych
Alergie i nietolerancje pokarmowe mogą znacząco nasilać objawy SIBO. Ich
obecność sprzyja przewlekłemu stanowi zapalnemu, uszkodzeniom błony
śluzowej jelit oraz dysbiozie.
1.1 Diagnostyka alergii IgE-zależnych
    Testy skórne punktowe (SPT)
    Oznaczenia poziomu IgE całkowitego i specyficznego (np. krew)
1.2 Nietolerancje IgG-zależne / nadwrażliwości pokarmowe
    Testy IgG4 (kontrowersyjne, lecz stosowane w niektórych podejściach
funkcjonalnych)
    Eliminacja empiryczna – najczęstsze alergeny (gluten, nabiał, jaja,
soja, orzechy)
1.3 Zespół nadwrażliwości na histaminę
    Nietolerancja pokarmów wysokohistaminowych może maskować się jako
SIBO
    Oznaczenie DAO (diaminooksydazy) w surowicy
2. Dieta eliminacyjno-rotacyjna
Dieta ma kluczowe znaczenie w leczeniu SIBO – może ograniczyć
fermentację i objawy oraz zmniejszyć liczbę bakterii w jelicie cienkim.
2.1 Dieta eliminacyjna
    Czas trwania: zwykle 4–6 tygodni
    Wykluczenie najczęstszych alergenów i produktów fermentujących
(FODMAPs)
    Redukcja wzdęć, bólu brzucha, biegunek
2.2 Dieta rotacyjna
    Wprowadzenie rotacji pokarmów co 3–4 dni
    Unikanie nadmiernego obciążenia jelit jednym typem pokarmu
    Zmniejszenie ryzyka rozwoju nowych nietolerancji
2.3 Modele diet stosowanych w SIBO
    Dieta low-FODMAP
    Dieta Specific Carbohydrate Diet (SCD)
    Dieta GAPS (Gut and Psychology Syndrome)
3. Zioła przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze oraz hamujące adhezję
bakterii
Zioła oferują łagodniejsze, lecz często skuteczne działanie w porównaniu
do antybiotyków. Badania wskazują na podobną skuteczność niektórych
kombinacji ziołowych jak rifaksymina.
3.1 Zioła przeciwbakteryjne / przeciwgrzybicze
    Berberyna – działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze
    Oregano oil – silny inhibitor wzrostu bakterii Gram(+) i Gram(-)
    Ajoene (ekstrakt z czosnku) – działanie przeciwbiofilmowe
    Neem – wspiera detoksykację, niszczy patogeny
    Pau d’Arco, czystek, czarnuszka
3.2 Zioła przeciwko adhezji bakterii
    Cranberry extract (żurawina) – utrudnia przyleganie bakterii do
nabłonka
    D-mannoza – stosowana także w infekcjach dróg moczowych, ogranicza
adhezję bakterii E. coli
    Ekstrakt z lukrecji DGL – wspiera regenerację śluzówki i działa
przeciwzapalnie
4. Diagnostyka w ramach POZ – możliwości i ograniczenia
W ramach koszyka świadczeń gwarantowanych POZ istnieje kilka badań,
które mogą wspomóc diagnozowanie lub monitorowanie przebiegu SIBO:
4.1 Badania laboratoryjne POZ:
    Morfologia z rozmazem – ocena ewentualnych niedoborów
    OB / CRP – ogólny marker stanu zapalnego
    TSH, fT3, fT4 – zaburzenia tarczycy mogą współwystępować z SIBO
    Glukoza / insulina na czczo – insulinooporność jako czynnik ryzyka
    Witamina B12, żelazo, ferrytyna – możliwe niedobory przy SIBO
    Kał na pasożyty / posiewy (rzadziej wykonywane, zależne od objawów)
4.2 Badania poza POZ – odpłatne lub prywatne
    Test wodorowo-metanowy oddechowy (LBT/SIBO) – złoty standard w
rozpoznaniu
    Kalprotektyna w kale – różnicowanie z IBD
    Testy alergii pokarmowych IgG/IgE
    Mikrobiota jelitowa – PCR / metagenomika (np. Biomes, MyMicrobiome)
Podsumowanie
Strategia leczenia SIBO powinna być zindywidualizowana, a jej podstawą
jest dokładna diagnostyka (w tym alergii pokarmowych), terapia
dietetyczna, wspomaganie ziołami o działaniu przeciwbakteryjnym oraz
monitorowanie ogólnego stanu zdrowia za pomocą badań możliwych do
wykonania w ramach POZ. Leczenie SIBO to nie tylko eliminacja bakterii,
ale również odbudowa mikroflory, regeneracja śluzówki jelita oraz
przywrócenie tolerancji pokarmowej.
--