"Lex szarlatan" a rynek doradców zdrowotnych i naturopatów: analiza medyczna i społeczna 1. Wprowadzenie: istota proble

"Lex szarlatan" a rynek doradców zdrowotnych i naturopatów: analiza
medyczna i społeczna
1. Wprowadzenie: istota problemu
W ostatnich latach obserwujemy wzrost popularności niekonwencjonalnych
metod leczenia, które często określa się mianem medycyny alternatywnej,
komplementarnej lub naturalnej. Odpowiedzią środowisk lekarskich na to
zjawisko jest projekt legislacyjny znany jako „lex szarlatan”, którego
głównym celem jest ograniczenie możliwości świadczenia usług zdrowotnych
przez osoby nieposiadające uprawnień medycznych.
Jedną z proponowanych zmian jest całkowite wykluczenie możliwości
kodowania zawodowego dla zawodów takich jak naturopata czy terapeuta
medycyny naturalnej, co skutkowałoby ich delegalizacją w praktyce
gospodarczej.
2. Medyczna geneza i kontekst prawny „lex szarlatan”
Celem ustawodawców oraz izb lekarskich jest:
    ochrona pacjentów przed działaniami nieopartymi na wiedzy naukowej,
    ograniczenie rozprzestrzeniania się pseudonauki,
    redukcja liczby przypadków opóźnionej diagnostyki i leczenia
wynikającej z korzystania z alternatywnych metod leczenia (np. „terapia
antybiotykowa na boreliozę z biorezonansu”).
Jednakże problem nie jest jednoznaczny — wielu pacjentów kieruje się ku
medycynie alternatywnej nie z powodu wiary w „szarlatanerię”, lecz z
poczucia osamotnienia i zaniedbania w systemie ochrony zdrowia.
3. Naturopaci i doradcy zdrowotni: rola wsparcia pacjentów wykluczonych
z systemu
3.1 Przykład: pacjentki z endometriozą
Endometrioza jest przewlekłą, często długo nierozpoznawaną chorobą,
której diagnostyka w Polsce zajmuje średnio 8–12 lat. W tym czasie:
    kobiety doświadczają przewlekłego bólu,
    często uznawane są za hipochondryczki,
    słyszą komentarze w rodzaju „taka pani uroda”,
    pozostają bez realnego wsparcia i wiedzy o chorobie.
3.2 Rola doradców-ekspertów przez doświadczenie (tzw. "experts by
experience")
Wielu doradców zdrowotnych to osoby, które same przeszły przez długą
drogę do diagnozy i leczenia. Posiadają oni:
    unikalną wiedzę praktyczną,
    empatyczne podejście, zrozumienie lęków i frustracji pacjentów,
    umiejętności komunikacyjne i edukacyjne, których często brakuje w
poradniach lekarskich.
4. Potencjalne skutki delegalizacji doradztwa zdrowotnego
4.1 Brak możliwości kodowania działalności
Całkowite usunięcie kodów PKD dla zawodów „terapeuta naturalny”,
„naturopata”, „doradca żywieniowy” itp. skutkowałoby:
    utratą legalnej możliwości prowadzenia działalności,
    brakiem możliwości odprowadzania podatków, uzyskiwania
ubezpieczenia,
    de facto przymusem do działania „w szarej strefie”.
4.2 Demotywacja osób z realnym doświadczeniem
Zakaz zarobkowania z tytułu wsparcia zdrowotnego:
    zniechęci osoby, które rzeczywiście mogą nieść pomoc, bo nie będą
miały środków na utrzymanie,
    ograniczy dostęp pacjentów do alternatywnych ścieżek edukacji
zdrowotnej,
    może doprowadzić do wycofania się osób działających w dobrej wierze.
5. Perspektywa ekonomiczna i społeczna
5.1 Czasochłonność i koszt doradztwa
Przykład: rozmowa z pacjentką podejrzewającą pasożyty, używającą
biorezonansu, czy śledzącą treści tzw. „antymedyczne” wymaga:
    wielu godzin rozmów edukacyjnych,
    obalenia mitów (często głęboko zakorzenionych),
    przygotowania materiałów, prowadzenia blogów, kanałów edukacyjnych,
    promocji i marketingu, by dotrzeć do odbiorców.
To nie jest praca charytatywna, a inwestycja czasu, środków i
kompetencji.
5.2 Model franczyzy farmaceutyczno-medycznej a niezależni doradcy
Nie można ignorować, że rynek zdrowia to także olbrzymi przemysł:
    sieci prywatnych klinik, suplementów, badań laboratoryjnych,
ubezpieczeń zdrowotnych.
    osoby niezależne, które próbują działać poza tym systemem, często są
bardziej przystępne cenowo i dostępne, a ich delegalizacja może
paradoksalnie pogłębić monopol rynkowy na zdrowie.
6. Propozycje rozwiązań pośrednich
Zamiast całkowitej delegalizacji:
    wprowadzenie rejestru certyfikowanych doradców – z egzaminem wiedzy
ogólnomedycznej,
    obowiązek informowania o braku wykształcenia medycznego,
    współpraca z lekarzami rodzinnymi jako ogniwo edukacyjne,
    klasyfikacja usług jako „wsparcie edukacyjne i psychoedukacyjne” – a
nie „terapia”.
7. Wnioski
„Lex szarlatan” w aktualnej formie może spowodować:
    wykluczenie osób działających w dobrej wierze i skutecznie
wspierających chorych,
    pogłębienie deficytu empatii w systemie zdrowia,
    wzrost niedowierzania wobec medycyny konwencjonalnej.
Zamiast walki z całym środowiskiem, potrzebne jest rozróżnienie między
działaniami pseudonaukowymi a etyczną działalnością doradczo-edukacyjną
opartą na doświadczeniu i wiedzy zdroworozsądkowej.
--